Son haftalarda Ukrayna hududunda yaşanan tansiyon, geçen hafta yapılan NATO Dışişleri Bakanları ile AGİT Dışişleri Bakanları toplantılarının da ana gündem unsuruydu. Hem ABD hem Avrupa Birliği ülkeleri, Rusya’nın Ukrayna’nın doğusundaki işgalini sürdürmesi halinde daha fazla ekonomik yaptırım uygulanabileceği bildirisini veriyordu.
Telefon konuşması öncesinde ABD basınına bilgi veren bir üst seviye Amerikalı yetkili, Biden’ın Putin’i “çok sert ekonomik yaptırımlar” konusunda uyaracağını; “ABD’nin bu hususta çok sert bir karşılık vermek için Avrupalı müttefikleriyle görüştüğünü” söyleyeceğini belirtti. Yetkili, Donbas bölgesindeki tansiyonun azalması için Rusya’nın “diplomatik diyalog yolunu seçmesi gerektiğini” söyledi.
Batılı ülkelerin istihbarat raporlarına nazaran son haftalarda Rusya, on binlerce askerini Ukrayna sonuna yığdı. Bu da, 2014’ten bu yana Rusya yanlısı ayrılıkçıların elinde bulunan bölgelere yenilerinin ekleneceği konusunda korkuları artırdı.
Biden, Putin’e “Avrupalı müttefiklerimizle işbirliği halindeyiz” iletisini vereceği telefon konuşması öncesi Almanya, İtalya, Fransa ve İngiltere’nin başkanlarıyla de temas halindeydi. Beş ülke önderleri, görüşmelerinde “Rusya tehdidine karşı birlik olmak gerektiği” vurgulandı.
ABD Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Ned Price da, Washington’ın vereceği karşılığın Rusya’nın alacağı tavra nazaran değişeceğini söyledi:
“Rusya tansiyonu azaltma konusundaki talebi karşılamamayı seçerse, Ukrayna’ya yönelik askeri saldırganlığını artırma istikametindeki mümkün planlarını devam ettirme; Ukrayna’nın egemenliğini, bağımsızlığını ve toprak bütünlüğünü ihlâl etme istikametinde karar verirse, biz ve müttefiklerimiz buna karşı harekete geçmeye hazırlıklıyız, tereddütsüz halde karşılık vermeye hazır olacağız.”
İngiltere Başbakanı Boris Johnson’ın sözcüsü, Johnson’ın Biden’la; akabinde İtalya Başbakanı Mario Draghi, Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron’la ve Almanya Başbakanı Angela Merkel’le telefon konuşmaları yaptığını açıkladı:
“Liderler Rusya’ya tansiyonu azaltma daveti yaptı ve Ukrayna’nın toprak bütünlüğüne olan güçlü dayanaklarını yeniledi.”
Telefon konuşması öncesi ABD Dışişleri Bakanı Antony Blinken da Ukrayna Cumhurbaşkanı Volodimir Zelenskiy ile telefonda görüşerek ABD’nin “Ukrayna’ya Rusya’nın saldırgan tavrı karşısında sarsılmaz bir takviyesi olduğunu” yineledi.
CIA Yöneticisi William Burns de, görüşmeden bir gün evvel konuştuğu bir aktiflikte Rusya’ya yönelik sert iletiler verdi. “Putin’in niyetinin net olmadığını” söyleyen Burns, “Rusya başkanının risk iştahını asla hafife almayacağını” belirtti:
“Bildiğimiz tek şey Rus ordusunu, Rus güvenlik servislerini kolay kolay harekete geçebilecekleri bir yere yerleştirdiği…”
Rusya, ABD tarafının lisana getirdiği Ukrayna’ya yönelik yeni bir akın hazırlığında olduğuna dair argümanları reddediyor. Rusya sonları içinde askerlerini istediği üzere konuşlandırabileceğini belirten Moskova, bunun dışarıya yönelik bir tehdit olmadığını savunuyor.
İstihbarat raporlarında ise 94 binden fazla Rus askerinin hududa konuşlandırıldığı belirtiliyor. Ukrayna Savunma Bakanı Oleksii Reznikov da kendi istihbarat raporlarına dayanarak Rusya’nın Ocak ayı sonunda Ukrayna’ya yönelik geniş çaplı bir operasyon yapma ihtimali olduğunu belirtti.
Gazetecilere konuşan Amerikalı üst seviye yetkili, Putin’in geniş çaplı bir hücum konusunda kesin kararı verip vermediğinin netleşmediğini; fakat ABD’nin Rusya ile rastgele bir çatışma arayışında olmadığını; lakin “zararlı adımları durdurmak için güçlü tedbirler alacaklarını” söyledi.
Ukrayna’nın bir vakitler yakın münasebet içinde olduğu Rusya ile bağları, Rus yanlısı olmayan bir idarenin iktidara gelmesi ve akabinde Rusya yanlısı ayrılıkçıların, Rusya’nın da dayanağıyla ülkenin doğusunda birtakım bölgelerle birlikte Kırım yarımadasını da ilhak etmesi sonrası koptu. Kiev idaresi, 2014’ten bu yana çatışmalarda 14 binden fazla kişinin öldüğünü söylüyor.
Hürriyet
